Kan basıncı, kanın atardamarların içinden akarken duvarlarına uyguladığı kuvveti ifade eder. Peki yüksek tansiyon nedir?
İdeal olarak kişinin sistolik kan basıncı 120’nin altında, diyastolik kan basıncı ise 80’in altında olmalıdır.
Amerikan Kalp Derneği’ne göre sistolik veya üst sayı 130 ile 139 arasında, diyastolik ise 80 ile 89 arasında olduğunda yüksek tansiyon başlar.
Kan basıncının çok uzun süre çok yüksek kalması kan damarlarında ciddi hasara neden olabilir.
Bu, bazıları yaşamı tehdit edebilecek çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.
- Kalp yetmezliği
- Görme kaybı
- Felç
- Böbrek hastalığı
Yüksek tansiyonu veya hipertansiyonu yönetmenin yolları vardır.
Bu durum sıklıkla semptomlara neden olmaz, ancak düzenli tarama, kişinin önleyici tedbirlerin gerekli olup olmadığını bilmesine yardımcı olabilir.
Dünyada yüksek tansiyon nüfusun yaklaşık yarısını etkilemektedir.
Bu yazımızda yüksek tansiyon nedir sorusuna yanıt ararken nasıl tedavi edileceğine de bakacağız.
Sağlık otoritelerinin tipik veya çok yüksek olarak değerlendirdiği tansiyon ölçümlerini de açıklıyoruz.
Yüksek tansiyon nedir?
Kalp, vücuda kan pompalayan bir kastır. Kan, seyahat ederken vücudun hayati organlarına oksijen sağlar.
Bazen vücuttaki bir sorun kalbin kan pompalamasını zorlaştırır. Örneğin atardamarın çok daralması durumunda bu durum ortaya çıkabilir.
Kalıcı yüksek tansiyon, arterlerin duvarlarına baskı uygulayabilir. Bu, bazıları hayati tehlike oluşturabilecek çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.
Yüksek Tansiyon Aşamaları
Doktorlar kan basıncını milimetre cıva (mm Hg) cinsinden ölçer.
Kan basıncı ölçümü iki bölümden oluşur: Sistolik basınç, kan basıncı okumasındaki en üst sayı, kalbin kasıldığı andaki kan basıncıdır.
Diyastolik basınç, kalp atışları arasındaki kan basıncıdır. Ölçümün alt sayısıdır ve kalp atımlar arasında dinlenirken oluşan kan basıncını temsil eder.
Bu nedenle kan basıncı 120/80 mm Hg ise sistolik basınç 120 mm Hg, diyastolik basınç ise 80 mm Hg olur.
Bir kan basıncı monitörü, genellikle alt kola giden kan akışını durdurarak ve ardından yeniden başlamasına izin vererek çalışır.
Eğer doktor stetoskoplu manuel bir tansiyon aleti kullanırsa, kan akmaya başlayana kadar herhangi bir ses duymayacaktır.
Duyacakları ilk ses, basıncın sistolik kan basıncına yaklaştığı zamandır. Ses tekrar kaybolduğunda diyastolik kan basıncını gösterir.
Yüksek tansiyon belirtileri
Yüksek tansiyonu olan çoğu insan herhangi bir belirti yaşamaz; bu nedenle insanlar genellikle hipertansiyonu “sessiz katil” olarak adlandırır.
Bununla birlikte, kan basıncı yaklaşık 180/120 mm Hg’ye ulaştığında, tıbbi bir acil durum oluşturan hipertansif kriz haline gelir.
Bu aşamada kişi şu belirtileri gösterebilir.
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Baş dönmesi
- Bulanık veya çift görme
- Burun kanaması
- Kalp çarpıntısı
- Nefes darlığı
Bu semptomları yaşayan herkes derhal tıbbi yardım almalıdır.
Kadınlarda yüksek tansiyon belirtileri
Hormonal faktörler, yüksek tansiyon riskinin erkeklerde ve kadınlarda farklı olabileceği anlamına gelir.
Kadınlarda yüksek tansiyon riskini artırabilecek faktörler şunlardır:
- Gebelik
- Menopoz
- Doğum kontrol hapı kullanmak
Hamilelik sırasında yüksek tansiyon, hem kişiyi hem de fetusu etkileyebilecek potansiyel olarak tehlikeli bir durum olan preeklampsiye işaret edebilir.
Preeklampsi belirtileri şunları içerir:
- Baş ağrısı
- Görüş değişiklikleri
- Karın ağrısı
- Ödem nedeniyle şişlik
Herkes özellikle hamilelik döneminde tarama kurallarına uymalı ve tüm sağlık kontrollerine katılmalıdır.
Menopoz önemli bir risk faktörü müdür?
Araştırmalar, orta yaştan önce erkeklerin yüksek tansiyon yaşama olasılığının kadınlara göre daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Daha sonra menopoza gelindiğinde ise tam tersi olur. Ancak sağlık uzmanları bunun menopozdan mı kaynaklandığı konusunda hemfikir değil.
Bazıları menopoza kadar hormonal faktörlerin ve özellikle de östrojenin varlığının insanları yüksek tansiyondan korumaya yardımcı olduğunu ileri sürüyor.
Menopoz meydana geldiğinde bireyler bu korumayı kaybederler ve bu da menopozu kadınlarda kardiyovasküler hastalıklar için ana risk faktörü haline getirir.
Ancak bazıları, hormonal değişikliklerin de rol oynayıp oynamamasına bakılmaksızın vücut kitle indeksinin artması, yaşlanma ve beslenme değişiklikleri gibi diğer faktörlerin bu dönemde riski artırabileceğini öne sürüyor.
Gençlerde ve 20’li yaşların başındaki kişilerde belirtiler
Gençlerde obezite veya altta yatan tıbbi bir durum nedeniyle yüksek tansiyon gelişebilir.
Olası tıbbi faktörler şunları içerir:
- Tip 2 diyabet gibi metabolik durumların yönleri
- Böbrek hastalığı
- Hormonları etkileyen endokrin hastalığı
- Kan damarlarını etkileyen damar hastalığı
- Nörolojik bir durum
Bu koşulların kendine ait belirtileri olabilir.
Yüksek tansiyon belirtileri ortaya çıkarsa diğer gruplarla aynı olacaktır.
Yüksek tansiyon nedir sorusunun yanıtlarına araştırmalarla devam ediyoruz.
2021’de yapılan bir araştırma, yaşlı yetişkinler arasında kardiyovasküler hastalıktan ölüm oranlarının düştüğünü ancak 18-39 yaş arası kişilerde bu azalmanın daha az dramatik olduğunu belirtiyor.
Yazar, 20-39 yaşları arasındaki kişilerde yüksek tansiyona ilişkin farkındalık, tedavi ve yönetim oranlarının daha düşük olduğunu öne sürüyor.
Bunu akılda tutarak, yaşamın ilerleyen dönemlerinde kardiyovasküler sorun riskinin azaltılmasına yardımcı olmak için bu yaş gruplarındaki yüksek tansiyonun daha etkili bir şekilde tanımlanması çağrısında bulunuyorlar.
Çocuklarda yüksek tansiyon belirtileri
Yüksek tansiyon çocukları etkileyebilir. Obezite ve şeker hastalığına sahip olmak riski artırır ancak altta yatan diğer nedenler şunlardır:
- Bir tümör
- Kalp sorunları
- Böbrek sorunları
- Obstrüktif uyku apnesi
- Romatolojik bir rahatsızlık
- Tiroid problemleri
- Cushing sendromu gibi genetik bir durum
- Bazı ilaçların kullanımı
- Yağ ve tuz oranı yüksek bir diyet
Yetişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da yüksek tansiyon sıklıkla semptomlara neden olmaz.
Ancak ortaya çıkmaları durumunda şunları içerebilirler:
- Baş ağrısı
- Tükenmişlik
- Bilişsel değişiklikler veya zihinsel durumdaki değişiklikler
- Kusma
Bu semptomların ciddi hipertansiyona işaret etmesi muhtemeldir.
Ayrıca başka bir durumun belirtileri de olabilir.
Bebeklerdeki belirtiler
Yeni doğanlar ve çok küçük bebekler bazen böbrek veya kalp hastalığı gibi altta yatan bir sağlık sorunu nedeniyle yüksek tansiyona sahip olabilirler.
Klinik testler kan basıncı veya kardiyopulmoner sistemle ilgili sorunların olduğunu gösterebilir.
Herhangi bir semptom spesifik olmayabilir veya fark edilmeyebilir veya diğer durumların semptomlarıyla birlikte hipertansiyon da ortaya çıkabilir.
Yüksek tansiyonu olan bir bebek ayrıca aşağıdakileri de yaşayabilir:
- Nöbetler
- Sinirlilik
- Letarji
- Beslenme sorunları
- Hızlı nefes alma
- Apne
Diğer belirtiler yüksek tansiyona neden olan duruma bağlı olacaktır.
Yüksek tansiyon nedir? Sebepleri;
Vücutta belirli değişiklikler meydana geldiğinde veya kişi sağlık durumuna neden olan belirli genetik özelliklerle doğduğunda yüksek tansiyon ortaya çıkabilir.
Şu kişileri etkileyebilir:
- Obezite
- Tip 2 diyabet
- Böbrek hastalığı
- Obstrüktif uyku apnesi
- Lupus
- Skleroderma
- Az aktif veya aşırı aktif tiroid
- Cushing sendromu, akromegali veya feokromositoma gibi konjenital durumlar
Bazen belirgin bir neden yoktur. Bu durumda, doktor birincil hipertansiyonu teşhis edecektir.
Az yağlı bir diyet tüketmek, orta düzeyde bir kiloyu korumak, alkol tüketimini azaltmak, tütün içmeyi bırakmak, yüksek tansiyon riskinin azaltılmasına yardımcı olacaktır.
Tansiyon nasıl düşürülür
Tedavi, kan basıncının ne kadar yüksek olduğu ve kardiyovasküler hastalık veya felç riski de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olacaktır.
Kan basıncı arttıkça doktor farklı tedaviler önerecektir. Hafif yüksek tansiyon için yaşam tarzı değişiklikleri yapmayı ve kan basıncını izlemeyi önerebilirler.
Eğer tansiyon yüksekse ilaç önereceklerdir. Hipertansiyonun şiddetine ve böbrek hastalığı gibi komplikasyonların ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı olarak seçenekler zamanla değişebilir.
Bazı kişilerin birkaç farklı ilacın kombinasyonuna da ihtiyacı olabilir.
Yüksek tansiyon ilaçları
Yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılan geleneksel ilaçlar şunları içerir:
Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri
Anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri, anjiyotensin II gibi kan basıncını düzenleyen bazı hormonların etkilerini bloke eder.
Anjiyotensin II, arterlerin daralmasına neden olur ve kan hacmini artırarak kan basıncını artırır.
ACE inhibitörleri böbreklere giden kan akışını azaltarak böbreklerin etkinliğini azaltabilir. Sonuç olarak, bunları alan kişilerin düzenli kan testlerinden geçmesi gerekir.
Ek olarak, kişiler hamileyse veya böbreklere kan akışını etkileyen bir rahatsızlığı varsa ACE inhibitörlerini kullanmamalıdır.
ACE inhibitörleri, genellikle birkaç gün sonra düzelen aşağıdaki yan etkilere neden olabilir: Baş dönmesi, tükenmişlik, zayıflık, baş ağrısı, kalıcı kuru öksürük,
Yan etkiler kalıcıysa veya yönetilemeyecek kadar rahatsız ediciyse, doktor bunun yerine bir anjiyotensin II reseptör antagonisti reçete edebilir.
Bu alternatif ilaçlar genellikle daha az yan etkiye neden olur, ancak bunlar arasında baş dönmesi, baş ağrısı ve kandaki potasyum düzeylerinde artış sayılabilir.
Kalsiyum kanal blokerleri: Kalsiyum kanal blokerleri (CCB’ler) kan damarlarındaki kalsiyum seviyelerini azaltmayı amaçlar. Bu, damar düz kasını gevşeterek kasın daha az güçlü kasılmasına, atardamarların genişlemesine ve kan basıncının düşmesine neden olur.
Ancak CCB’ler, kalp hastalığı, karaciğer hastalığı veya kan dolaşımı sorunları geçmişi olan kişiler için her zaman uygun olmayabilir. Bir doktor CCB’lerin alınması ve hangi tipin kullanımının güvenli olduğu konusunda tavsiyede bulunabilir.
KKB’lerde aşağıdaki yan etkiler ortaya çıkabilir, ancak bunlar genellikle birkaç gün sonra düzelir: Genellikle yanaklarda veya boyunda cilt kızarıklığı, baş ağrısı, şişmiş ayak bilekleri ve ayaklar, baş dönmesi, tükenmişlik, deri döküntüsü, nadir durumlarda şişmiş karın
Tiyazid diüretikleri: Tiyazid diüretikleri böbreklerin sodyum ve suyu uzaklaştırmasına yardımcı olarak kan hacmini ve basıncını düşürür.
Bunları almanın aşağıdaki yan etkileri ortaya çıkabilir ve bazıları devam edebilir:
Kalp ve böbrek fonksiyonlarını etkileyebilecek düşük kan potasyumu
Bozulmuş glukoz toleransı
erektil disfonksiyon
Tiazid diüretikleri alan kişiler, kan şekeri ve potasyum seviyelerini izlemek için düzenli kan ve idrar testlerine tabi tutulmalıdır.
Beta blokerler: Beta-blokerler bir zamanlar hipertansiyon tedavisinde popülerdi, ancak doktorlar artık bunları yalnızca diğer tedaviler etkisiz kaldığında reçete etme eğiliminde.
Bu ilaçlar kalp atış hızını yavaşlatır ve kalp atışının gücünü azaltarak kan basıncının düşmesine neden olur.
Beta blokerlerin yan etkileri şunları içerebilir: Tükenmişlik, soğuk eller ve ayaklar, yavaş kalp atışı, mide bulantısı, ishal
Daha az görülen yan etkiler şunlardır: Rahatsız uyku, kabuslar, erektil disfonksiyon
Beta blokerler genellikle hipertansif kriz olarak bilinen çok yüksek tansiyonu olan bir kişi için standart ilaçtır.
Renin inhibitörleri: Aliskiren (Tekturna, Rasilez), böbreklerin ürettiği bir enzim olan renin üretimini azaltır.
Renin, kan damarlarını daraltan ve kan basıncını yükselten bir hormonun üretilmesine yardımcı olur. Bu hormonun azalması kan damarlarının genişlemesine ve kan basıncının düşmesine neden olur.
Olası yan etkiler şunlardır: İshal, baş dönmesi, grip benzeri semptomlar, tükenmişlik, öksürük
Diğer ilaçlarla etkileşimleri kontrol etmek için herhangi bir ilacın ambalajını okumak önemlidir.
Yüksek tansiyon nedir? Uygun diyetler
Diyeti yönetmek, yüksek tansiyonu önlemenin ve tedavi etmenin etkili bir yolu olabilir.
Bitki bazlı gıdalar: Besleyici, dengeli bir beslenme, bol miktarda meyve ve sebze, sebze ve omega yağları ile tam tahıllar gibi kaliteli, rafine edilmemiş karbonhidratlar içerir. Diyetlerine hayvansal ürünleri dahil eden kişiler, yağları azaltmalı ve işlenmiş etlerden uzak durmalıdır.
Tuz alımının azaltılması: Uzmanlar, yüksek tansiyonu yönetmek veya önlemek için tuz tüketimini azaltmayı ve potasyum alımını artırmayı öneriyor. Tuz alımının günde 5-6 gramdan daha azıyla sınırlandırılması, hipertansiyonu olan kişilerde kardiyovasküler sağlığın iyileştirilmesine ve sistolik kan basıncının 5,6 mm Hg azaltılmasına yardımcı olabilir.
Besleyici yağlar: Aşırıya kaçmadan avokado, fındık, zeytinyağı ve omega yağları gibi bitki bazlı yağ kaynakları fayda sağlayabilir. İnsanlar, hayvan kaynaklı ve işlenmiş gıdalarda yaygın olarak bulunan doymuş yağ ve trans yağ alımını sınırlamalıdır.
DASH diyeti: Sağlık uzmanları yüksek tansiyonu olan kişilere DASH diyetini öneriyor. DASH diyeti, tam tahılları, meyveleri, sebzeleri, kuruyemişleri, tohumları, fasulyeleri ve az yağlı süt ürünlerini vurgulayan bir beslenme planına odaklanır.
Alkol: Kadınlarda yapılan bir çalışma, biraz alkol tüketmenin kan basıncını düşürmeye yardımcı olabileceğini gösterdi. Ancak diğerleri bunun tersini bildiriyor ve orta miktarda içmenin bile kan basıncı düzeylerini artırabileceğini belirtiyor.
Düzenli olarak orta miktardan fazla alkol tüketen kişilerde neredeyse her zaman yüksek kan basıncı seviyeleri görülür.
Kafein: Kafein ve kan basıncı arasındaki ilişkiye yönelik çalışmalar çelişkili sonuçlar doğurmuştur. 2017 yılında yayınlanan bir raporda, yüksek tansiyonu olan kişiler için orta düzeyde kahve tüketiminin güvenli olduğu sonucuna varılmıştır.
Yüksek tansiyonu düşürmek için yapılabilecekler
AHA, kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilecek bir dizi yaşam tarzı düzenlemesi önermektedir:
- Stresle başa çıkma
- Sigarayı bırakmak
- Besleyici bir diyet tüketmek
- Egzersiz yapmak
Planlanan yaşam tarzı değişikliklerini uygulamaya koymadan önce bir sağlık uzmanıyla görüşün.
Düzenli egzersiz: AHA, çoğu sağlıklı insanın haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta fiziksel egzersiz yapması gerektiğini belirtiyor. Bu, haftada 5 gün, 30 dakika veya günde 10 dakikalık üç seans olabilir.
Bu miktarda egzersiz aynı zamanda yüksek tansiyonu olanlar için de uygundur.
Ancak bir süredir egzersiz yapmayan veya yeni tanı alan bir kişinin, yeni bir fiziksel aktivite programına başlamadan önce uygun olduğundan emin olmak için doktoruyla konuşması gerekir.
Kilo vermek: Araştırmalar, 5-10 kilo kadar kilo vermenin kan basıncını düşürmeye yardımcı olabileceğini ortaya çıkardı.
Kilo kaybı aynı zamanda tansiyon ilaçlarının etkinliğini de artıracaktır.
Orta düzeyde bir kiloya ulaşmanın ve bu kiloyu korumanın yöntemleri arasında düzenli egzersiz yapmak ve bitki bazlı gıdaları vurgulayan bir diyet uygulamak yer alır.
Kişi ayrıca yağ ve ilave şeker alımını da sınırlamalıdır.
Uyku: Uykuyu artırmak tek başına hipertansiyonu tedavi edemez, ancak çok az uyku ve uyku kalitesinin azalması durumu daha da kötüleştirebilir.
2015 yılında Kore ulusal sağlık araştırmasından elde edilen verilerin analizi, gecede 5 saatten az uyuyan kişilerin hipertansiyona yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya çıkardı.
Yüksek tansiyon için doğal ilaçlar
Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleyici Sağlık Merkezi’ne (NCCIH) göre aşağıdakiler kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir:
meditasyon, yoga, qi gong ve tai chi
Biofeedback ve transandantal meditasyon
sarımsak, keten tohumu, yeşil veya siyah çay, probiyotikler, kakao ve roselle (Hibiscus sabdariffa) gibi takviyeler
Ancak NCCIH, bunların bir fark yaratabileceğini doğrulayacak yeterli kanıt olmadığını da ekliyor.
Ayrıca bazı takviyelerin kan basıncını yükseltmek veya ilaçlarla etkileşime girmek gibi olumsuz etkileri olabileceği konusunda da uyarıyor. Kuruluş, meditasyon ve egzersiz terapilerinin genellikle güvenli olduğunu ancak bazı pozların yüksek tansiyonu olan kişiler için uygun olmayabileceğini belirtiyor.
Alternatif bir tedaviyi düşünen herkes önce doktorlarıyla konuşmalıdır.
Yüksek tansiyon teşhisi
Kan basıncını ölçmek için farklı cihazlar vardır. Doktor dijital bir cihaz veya steteskoplu manuel bir tansiyon aleti kullanabilir. Bunun, kişinin koluna taktıkları bir basınç manşeti var.
Evde kullanıma uygun dijital tansiyon ölçüm cihazları da internet üzerinden satın alınabiliyor.
Çeşitli faktörler sonucu etkileyebileceğinden, kişinin genellikle tanıyı doğrulamak için birden fazla okumaya ihtiyacı olacaktır.
Kan basıncı dalgalanabilir: Günün saatine göre, kaygı veya stres duyguları sırasında, yemekten sonra
Bununla birlikte, ölçüm çok yüksek tansiyon gösteriyorsa veya organ hasarı ya da başka komplikasyon belirtileri varsa doktor derhal harekete geçecektir.
Ek testler
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer testler tanının doğrulanmasına yardımcı olabilir.
İdrar ve kan testleri: Bunlar idrar enfeksiyonu veya böbrek hasarı gibi altta yatan sorunları kontrol edebilir.
Egzersiz stres testi: Bir sağlık uzmanı, bir kişinin sabit bisiklet veya koşu bandını kullanmadan önce, kullanırken ve kullandıktan sonra kan basıncını ölçecektir. Sonuçlar kalp sağlığı hakkında önemli ipuçları verebilir.
Elektrokardiyogram (EKG): EKG, kalpteki elektriksel aktiviteyi test eder. Hipertansiyonu ve yüksek kolesterol düzeyi olan bir kişi için doktor, gelecekteki sonuçları karşılaştırmak amacıyla temel olarak EKG isteyebilir. Gelecekteki sonuçlardaki değişiklikler koroner arter hastalığının geliştiğini veya kalp duvarının kalınlaştığını gösterebilir.
Holter izleme: Kişi 24 saat boyunca elektrotlar aracılığıyla göğsüne bağlanan taşınabilir bir EKG cihazı taşır. Bu cihaz, gün boyunca kalpteki elektriksel aktiviteye genel bir bakış sunabiliyor ve aktivite düzeyi değiştikçe bunun nasıl değiştiğini gösterebiliyor.
Hipertansiyonun tehlikeleri ve yan etkileri
Sağlıklı kan basıncı vücut fonksiyonlarının sürdürülmesi için gereklidir.
Yüksek tansiyonun aşağıdakiler üzerinde ciddi bir etkisi olabilir:
Kardiyovasküler sistem: Yüksek tansiyon, arterlerin sertleşmesine neden olarak tıkanma riskini artırabilir.
Kalp: Bir tıkanıklık kalbe giden kan akışını azaltabilir, bu da anjina, kalp yetmezliği veya kalp krizi riskini artırabilir.
Beyin: Atardamarlardaki bir tıkanıklık beyne giden kan akışını azaltabilir veya engelleyebilir, bu da felce yol açabilir.
Böbrekler: Yüksek tansiyon böbrek hasarına ve kronik böbrek hastalığına neden olabilir.
Bu etkilerin tümü yaşamı tehdit edici olabilir.
Yüksek tansiyon genetik midir?
Yüksek tansiyona ilişkin ana risk faktörlerinin çevresel olması muhtemeldir ancak genetik faktörler de rol oynayabilir. Hipertansiyon aileden geçebilir ve belirli etnik ve ırksal kökenden gelen kişilerin daha yüksek risk taşıdığı görülmektedir.
Bununla birlikte, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), bir aile içindeki bireylerin genellikle beslenme tercihleri gibi benzer yaşam tarzlarını paylaştıklarını belirtmektedir.
Bir kişinin yüksek tansiyona duyarlılığını artıran genetik faktörleri varsa ve bu riski artıran yaşam tarzı seçimleri yapıyorsa, hipertansiyona yakalanma şansı muhtemelen daha yüksek olacaktır.
Günde ne kadar tuz tüketilmeli?
AHA, insanların tuz alımını günde 2.300 miligramdan (mg) fazla olmayacak şekilde sınırlamasını ve tercihen 1.500 mg’a düşürmesini önerir. Ortalama olarak, ABD’deki bireyler şu anda günde 3.400 mg’dan fazla sodyum tüketmektedir.
Örneğin sebzelerdeki doğal sodyum içeriği çoğu bireyin bedensel ihtiyaçlarını karşılamaya yeterlidir. Bunu akılda tutarak, tuzluktan kaçınmak ve daha az işlenmiş ve önceden hazırlanmış yiyecekler yemek, tuz alımını azaltmanın uygun yollarıdır.
Komplikasyonlar
Tedavi edilmediğinde veya kan basıncını kontrol altına alacak önlemler alınmadığında, atardamar duvarlarındaki aşırı basınç, bir tür kardiyovasküler hastalık olan kan damarlarına zarar verebilir. Ayrıca hayati organlara da zarar verebilir.
Yüksek tansiyonun olası komplikasyonları şunlardır:
- Felç
- Kalp hastalığı
- Kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Periferik arter hastalığı
- Aort anevrizması
- Böbrek hastalığı
- Vasküler demans
Erken tedavi aramak ve kan basıncını yönetmek birçok sağlık komplikasyonunun önlenmesine yardımcı olabilir.
Yüksek tansiyon için risk faktörleri aşağıdakileri içerir:
Yaş: Kan damarları daha az esnek hale geldiğinden risk yaşla birlikte artar.
Aile öyküsü ve genetik faktörler: Yakın aile üyelerinde hipertansiyon bulunan kişilerin hipertansiyona yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Obezite ve aşırı kilolu olmak: Fazla kilolu veya obezitesi olan kişilerin yüksek tansiyona yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Fiziksel hareketsizlik: Hareketsiz bir yaşam tarzı riski artırır.
Sigara içmek: İnsanlar sigara içtiğinde kan damarları daralır ve kan basıncı yükselir. Sigara içmek aynı zamanda kanın oksijen içeriğini de azaltır, böylece kalp bunu telafi etmek için daha hızlı pompalanır, bu da kan basıncını artırır.
Alkol alımı: Çok fazla alkol içmek kan basıncı riskini ve kalp hastalığı gibi komplikasyonlarını artırır.
Diyet: Doymamış yağ ve tuzdan zengin bir diyet, yüksek tansiyon riskini artırır.
Yüksek kolesterol: Yüksek tansiyonu olan kişilerin %50’sinden fazlasında yüksek kolesterol bulunur. Besleyici olmayan yağların tüketilmesi, arterlerde kolesterol birikmesine katkıda bulunabilir.
Zihinsel stres: Stres, özellikle kronik olduğunda kan basıncı üzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir. Hem sosyoekonomik hem de psikososyal faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Stres: Sürekli stres yüksek tansiyona yol açabilir. Ayrıca sigara içmek, içki içmek gibi sağlığı etkileyebilecek uygulamaların görülme olasılığını da artırabilir.
Diyabet: Yüksek tansiyon sıklıkla diyabetle birlikte görülür. Ancak diyabeti yönetmek için bir tedavi planını takip etmek riski azaltabilir. Hipertansiyon ve diyabet hakkında daha fazla bilgi edinin.
Hamilelik: Hormonal değişiklikler nedeniyle hamilelik sırasında yüksek tansiyon olasılığı daha yüksektir. Hipertansiyon aynı zamanda potansiyel olarak ciddi bir plasental bozukluk olan preeklampsinin bir belirtisidir.
Uyku apnesi: Uyku apnesi olan kişiler uyurken bir süreliğine nefes almayı bırakırlar. Sağlık uzmanları hipertansiyonla bağlantılar olduğunu öne sürüyor.
Bir doktorla ne zaman konuşulmalı
Yüksek tansiyonu olan birçok insanda semptom görülmez. Bu nedenle özellikle riski yüksek olanların düzenli taramalardan geçmesi gerekiyor.
USPSTF aşağıdakiler için yıllık tarama yapılmasını önerir:
40 yaş ve üzeri yetişkinler
Yüksek tansiyon riski yüksek olanlar
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere daha yüksek risk taşıyan kişiler:
yüksek ila tipik kan basıncına sahip olun: 130–139 ila 80–89 mm Hg
aşırı kilo veya obeziteye sahip olmak
Kan basıncı tipik (130/85 mm Hg’nin altında) olan ve başka risk faktörleri olmayan 18-39 yaş arası yetişkinlerin her 3-5 yılda bir daha fazla tarama yaptırması gerekir.
