Sovyetler Birliği’nin Baltık cumhuriyetlerinden Letonya ve Estonya’da önceki gün yapılan halk oylamasında alınan ilk sonuçlar, her iki cumhuriyette halkın bağımsızlıktan yana ağırlığını koyduğunu ortaya çıkardı.
Ajansların bu cumhuriyetlerin başkentlerinden bildirdiğine göre, yetkililer, oyların üçte ikisinden fazlasının sayıldığını ifade ediyorlar. Bu sonuçlara göre, Letonya’da halkın yüzde 77’si bağımsızlıktan yana oy kullanırken, yüzde 21’i Sovyetler Birliği’nde kalmaktan yana tercihleri olduğunu ortaya koydular.
Halk oylamasına katılma oranının Letonya’da yüzde 88’e ulaştığı da bildirilen haberler arasında.
Estonya’da ise kırsal kesimdeki halkın yüzde 90’ının, kentlerde yaşayanların ise yüzde 77.8’inin Sovyetler Birliği’nden ayrılmaktan yana oy kullandığı belirtiliyor. Halkın yarısından biraz fazlasının kentlerde yaşadığı bu cumhuriyetteki yetkililerin verdiği bilgiye göre, halk oylamasına katılma oranı yüzde 83 olarak gerçekleşti. Ancak yetkililer, Rus asıllı halkın yaşadığı büyük kentler ve kimi merkezlerde yüzde 50’ye kadar düştüğünü kaydettiler.
Bu cumhuriyetlerde nüfus yapısı 9 Şubat tarihinde benzer bir halk oylamasını gerçekleştiren diğer Baltık cumhuriyeti Litvanya’dan önemli ölçüde farklılık gösteriyor. Bilindiği gibi Litvanya’da yapılan bu referandumda, cumhuriyetteki Rus azınlığın bir kısmı da dahil olmak üzere halkın yüzde 80’den fazlası bağımsızlığı desteklemişti. Ancak Estonya ve Letonya’da bağımsızlık doğrultusunda kullanılan oyların fazlalığı, her iki cumhuriyette, Rusların da yerli halk gibi Moskova’dan ayrılmak istediğini gösteriyor. 1.5 milyon nüfusa sahip Estonya’da, halkın yüzde 65’ini Estonyalılar, yüzde 28’ini ise etnik Ruslar oluşturuyor. 2.7 milyon nüfusa sahip Letonya’da ise, halkın yüzde 54’ünü Letonyalılar, yüzde 33’ünü ise etnik Ruslar oluşturuyor. Baltık bölgesindeki gözlemciler, Ocak ayında, Sovyet askerlerinin Litvanya’nın başkenti Vilnius ve Letonya’nın başkenti Riga’da giriştiği kanlı eylemlerde en az 19 kişinin yaşamını yitirmesinden sonra, bölgeye yaşayan Rus asıllıların da Moskova’daki Komünist Parti yönetimine sırt çevirdiklerini belirtiyorlar.
Bilindiği gibi Mihail Gorbaçov, 17 Mart günü tüm ülke çapında yapılacak olan yeni birlik sözleşmesine ilişkin halk oylaması öncesinde bağımsızlık konusunda yapılacak bütün oylamaların yasadışı olduğunu ilan etmişti.
Mart 1991 – Güneş Gazetesi Arşivi
