Her gün daha fazla domates yemek yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilir mi? Bu makalede domates yüksek tansiyon ilişkisini ele alıyoruz.
Hafif yüksek tansiyonu olan yaşlı yetişkinler için yeni bir çalışma, domates tüketmenin hipertansiyonu yönetmeye yardımcı olabileceğini ve hatta ilk etapta yüksek tansiyona yakalanma riskini azaltabileceğini öne sürüyor.
Araştırmada, yüksek tansiyonu olmayan ve en çok domates veya domates bazlı gıda tüketen kişilerde hipertansiyona yakalanma riskinin, en az yiyenlere göre %36 daha düşük olduğu görüldü.
Halihazırda yüksek tansiyonu olan kişilerde, özellikle de evre 1 hipertansiyonu olanlarda, orta düzeyde domates tüketimi, kan basıncında azalmayla ilişkilendirildi.
Domates yüksek tansiyon araştırması;
Çalışmaya %82,5’i hipertansiyonlu 7.056 katılımcı katıldı.
Günlük domates tüketimleri sorgulandı ve dört sınıfa ayrıldılar: günde 44 gramdan az, 44-82 gram (orta), 82-110 gram (üst orta) ve 110 gramdan fazla.
Araştırmanın yazarları, hem en yüksek hem de orta seviyede domates tüketenlerde, en düşük tüketim seviyelerine kıyasla diyastolik kan basıncının düştüğünü gözlemledi.
Aşama 1 hipertansiyonu olan ve orta derecede domates tüketen katılımcılar, en az domates tüketen katılımcılarla karşılaştırıldığında hem sistolik hem de diyastolik kan basıncında düşüş yaşadı.
Diyastolik kan basıncı, kalp dinlenme halindeyken arterlerdeki basıncı yansıtır.
Sistolik kan basıncıyla birlikte alt kan basıncı sayısı olarak ifade edilir, üst değeri ise kalp atımı sırasında atardamarlardaki basıncı gösterir.
Günde 110 gramdan fazla domates yiyen kişilerde yüksek tansiyon riski, az domates yiyenlere göre azaldı.
Domates tansiyonu nasıl etkiler?
Domates, tohum içeren olgunlaşmış bir çiçek yumurtalığı olarak meyve olarak nitelendirilirken, genellikle sebze olarak kabul edilir.
Gece gölgesi ailesine aittirler. Gece gölgesi sebzeleri arasında dolmalık biber, patlıcan ve kırmızı biber gibi baharatlar ve tatlı patates hariç patates bulunur.
Domateste hipertansiyona karşı koruyucu olma ihtimali en yüksek olan iki bileşik likopen ve potasyumdur.
Çalışmanın yazarlarından Barselona Üniversitesi Beslenme ve Gıda Güvenliği Araştırma Enstitüsü müdürü Ph.D. Rosa María Lamuela-Raventós, “kan basıncının azaltılmasında yer alan kardiyoprotektif mekanizmaların kısmen şunlara atfedilebileceğini” öne sürdü:
“Domatesteki likopen varlığı. Domateste en bol bulunan karotenoid olan likopen, yalnızca anjiyotensin dönüştürücü enzimi ve gen ifadesini azaltmakla kalmaz, anjiyotensin 2 sentezini engeller.
Aynı zamanda endotelde (kan damarlarını kaplayan hücreler) nitrik oksit oluşumunu da destekler. Kan basıncını düşürmeye ve kan akışını iyileştirmeye yardımcı oluyor.”
Anjiyotensin 2 kan damarlarını daraltabilir ve kalbi kanı itmek için daha fazla çalışmaya zorlayabilir. Anjiyotensin dönüştürücü enzimlerin üretimini azaltan tansiyon ilaçlarına ACE inhibitörleri denir.
EntirelyNourished.com’da kardiyoloji diyetisyeni ve koruyucu kardiyoloji beslenme uzmanı Michelle Routhenstein, potasyumun “sodyum seviyelerini dengelemeye, sıvıları düzenlemeye ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olduğunu” belirtti.
Domates: Taze mi yoksa pişmiş mi daha iyi?
Domatesin çok yönlülüğü, çiğ olarak yenilebileceği, salatalarda veya sandviçlerde kullanılabileceği veya soslarda pişirilebileceği vb. anlamına gelir.
Hazırlanma yöntemleri mevcut çalışmanın araştırdığı bir şey değil.
Ancak Dr. Lamuela-Raventós, bunların en büyük faydayı pişirildiklerinde sağlamalarının mümkün olabileceğini öne sürdü.
“Gelecekteki klinik çalışmaların domateslerin işlenmesi ve evde pişirme tekniklerini dikkate alması gerektiğine inanıyorum. Domates pişirildiğinde karotenoidlerin ve diğer antioksidanların (polifenoller gibi) biyoyararlanımı artar” dedi.
Routhenstein, “Antihipertansif olduğu bilinen birçok meyve ve sebze var” dedi. “Örneğin pancar ve enginar yüksek potasyum kaynaklarıdır, kırmızı dolmalık biber ve karpuz ise yüksek likopen kaynağıdır.”
ACE inhibitörleri alırken domates yemek güvenli midir?
Hipertansiyonu olan kişiler için yaygın olarak reçete edilen ACE inhibitörleri, böbrek fonksiyon bozukluğu olan kişileri olumsuz yönde etkileyebilecek potasyum seviyelerini yükseltebilir.
Potasyum açısından bu kadar zengin olan domateslerin tüketimi, ACE inhibitörleri alan kişilerde bu seviyelerin daha da yükselmesine neden olabilir mi?
Routhenstein’ın bundan şüphesi yoktu, çünkü modern diyetlerin çoğu aşırı sodyum, ancak yetersiz potasyum içeriyor.
Sodyum sıvı tutulmasına neden olabilir ve aşırı tüketimi hipertansiyon için yaygın olarak bilinen bir risk faktörüdür.
Routhenstein, “Öte yandan potasyum, fazla sodyumun idrar yoluyla atılmasını teşvik ederek sodyumun etkilerini ortadan kaldırarak sıvı dengesini düzenlemeye yardımcı olur. Bu denge, sağlıklı kan basıncı seviyelerini korumak ve kardiyovasküler sorun riskini azaltmak için gereklidir” diyor.
Routhenstein, aşırı potasyumun “kanda yüksek potasyum düzeylerine (hiperkalemi olarak da bilinir) yol açabileceğini, bunun da düzensiz kalp atışlarına, kas güçsüzlüğüne ve ciddi kalp sorunlarına yol açabileceğini” söyledi.
“Ancak, bu riskler tipik olarak aşırı takviyeyle veya potasyum alımını izlemeden bazı ilaçları (spironolakton, amilorid ve triamteren gibi potasyum tutucu diüretikler gibi) alırken ilişkilidir.”
Kişinin optimal potasyum alımını bir doktorla tartışmasını önerdi.
Domatesleri günlük diyete entegre etmek
Routhenstein şunu belirtti:
“Domates, çok yönlülüğü ve besin değeriyle, Akdeniz veya bitki bazlı yaklaşımlar gibi çeşitli sürdürülebilir diyetlere zahmetsizce uyum sağlıyor. Salatalardan soslara kadar domatesleri mevsiminde kullanmak, mevsimi dışında saklamak hem sağlığı hem de çevre bilincini geliştiriyor.”
